Derealizasyon Nedir? Belirtileri ve Tedavisi nelerdir?

Derealizasyon nedir?

Derealizasyon veya Depersonalizsyon bozukluğu, kişinin kendisinden veya çevresinden kopmuş, gerçekliği yaşamadığı veya kendini gerçek olmayan bir dünyada gibi hissettiği bir durumdur.

Kişiler genellikle kendilerini bedenlerinden ya da düşüncelerinden kopmuş ve kendilerini başka bir dünyada ya da bir rüyada yaşıyormuş gibi hissederler. Kişiler aynı zamanda, içinde bulundukları ortamı gerçek dışı ya da hayal gibi algılayabilirler.

Bu tür algılamalar genellikle endişe yaratır ve günlük yaşamı önemli bir şekilde etkileyebilir, ancak bu durum uyuşturucu kullanımı ya da başka bir tıbbi durumdan kaynaklanmamaktadır.

Derealizasyon Belirtileri Nelerdir?

Duyarsızlaşma belirtileri kişiden kişiye değişmekle birlikte önemli belirtileri şunlardır:

•  Kendini “dışarıdan gözlemleyen bir izleyici” gibi hissederek deneyimleme: Kendi deneyimlerini birinci şahıs perspektifinden değil, üçüncü şahıs perspektifinden izleme. Kendini kendi bedeninin içinde değil de dışında gözleme hissi.
•  Duyguların kaybı: Olumlu veya olumsuz duyguları hissedememe, duyguların azalması ya da duygudan yoksunluk.
•  Değişen algılar: Zamanın akışı, çevrenin veya kendi bedeninin algısında bozulmalar. Örneğin dünyanın yavaşlaması, hızlanması, uzaklaşması ya da yaklaşması.
•  Kimlik belirsizliği: Kendi kimliğinin, kişiliğinin veya benlik duygusunun bozulduğuna ya da parçalandığına inanma.
•  Somatizasyon: Fiziksel semptomların ortaya çıkması ya da artması, örneğin baş ağrısı, bulantı, titreme vb. Bu semptomlar psikolojik kaynaklıdır.
•  Gerçeklik hissinin kaybı: Başka bir gerçeklikle değiştiğine ya da bir rüya/illüzyonda olduğuna inanma.
•  Kaygı ve panik ataklar: Depersonalizasyon atakları sırasında yoğun kaygı, gerilim ve panik atakları ortaya çıkabilir.
•  Depresyon: Derealizasyonun depresyonla birlikte görülmesi oldukça yaygındır. Umutsuzluk ve değersizlik duyguları eşlik edebilir.
•  Travma geçmişi: Travmatik yaşantılar depersonalizasyon belirtilerinin ortaya çıkmasında tetikleyici faktör olabilir.

Derealizasyonun Nedenleri Nelerdir?

Derealizsaysonun | depersonalizasyonun birçok nedeni olabilir, ancak çoğunlukla anksiyete bozuklukları, depresyon ve travma gibi diğer psikolojik rahatsızlıklarla birlikte görülür, ancak tek başına da ortaya çıkabilir.

Derealizsaysonun nedenleri çeşitlidir ve genellikle birbiriyle ilişkilidir. Bunlar arasında stres ve travma gibi psikolojik faktörlerin yanı sıra genetik yatkınlıklar ve çevresel etkiler gibi biyolojik faktörler de yer almaktadır.

Son yıllarda, giderek daha fazla insan bu durum için yardım aradığından, duyarsızlaşma ile ilgili araştırmalar artmıştır bazı tanı kriterleri şöyledir:

• Psikolojik stres ve travma: Duyarsızlaşma genellikle yoğun stres durumları veya istismar, kazalar, savaş veya doğal afetler gibi sarsıcı olaylardan sonra yaşanabilmektedir.
• Aşırı duygusal zorlanma: Şiddetli depresyon, anksiyete bozuklukları veya tükenmişlik gibi durumlarda ortaya çıkabillmektedir.
• Uyuşturucu kullanımı: Özellikle esrar, halüsinojenler ve ekstazi gibi bazı uyuşturucuların kullanımı, kişide epizodik veya kalıcı duyarsızlaşma hissini tetikleyebilir.
• Nörobiyolojik faktörler: Araştırmalar, duyguların ve algıların ele alınmasıyla ilişkili belirli beyin bölgelerindeki değişikliklerin rol oynayabileceğini düşündürmektedir.
• Genetik yatkınlık: Genetik bir yatkınlığın dissosiyatif durumlara ve bozukluklara neden olabileceğine dair bulgular vardır.
• Gelişimsel faktörler: Çocukluk döneminde yaşanan zorlu deneyimlerin (duygusal ihmal veya istikrarsız aile ilişkileri gibi) depersonalizasyon bozukluğuna yol açabileceğini düşünülmektedir.

Derealizasyon Nasıl Teşhis Edilir?

DSM-5 (Amerikan Psikiyatri Birliği’nin Psikiyatrik Bozukluklar için Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı) tarafından derealizsayson | depersonalizasyon bozukluğu tanı kriterleri şöyledir:

•  Kendinden kopma ve gerçekliğin dışında hissetme, algılama veya düşünme ile karakterize olan sık veya devamlı bir duygu.
•  Bu duygu, kişinin normal işlevselliğini veya sosyal, mesleki veya diğer önemli alanlarda işlevselliğini etkiliyor.
•  Bu duygu, başka bir psikiyatrik bozukluk veya başka bir tıbbi durumun doğrudan etkisi değil.
•  Bu duygu, başka bir bozukluğun bir semptomu olarak değerlendirilemez.
•  Bu duygunun süresi en az 6 aydır.

DSM-5 tanı kriterleri, depersonalizasyon bozukluğunun teşhisi için kullanılır. Bir psikiyatrist veya psikolog tarafından değerlendirme yapılır ve uygun tanı kriterlerine göre bir tanı konulur.

Depersonalizasyon Nasıl Geçer? Nasıl Tedavi Edilir?

Derealizasyondan kurtulmanın yolu, altta yatan nedenleri belirlemek ve buna uygun bir tedavi planı oluşturmaktır. Tedavi, bir psikiyatrist veya psikolog tarafından yönetilmelidir. Bununla birlikte, Derealizasyonla başa çıkmak için aşağıdaki yollar yardımcı olabilir:

Depersonalizasyon tedavisi, semptomların şiddetine, süresine ve altta yatan nedenlere bağlı olarak değişebilir. Depersonalizasyon bozukluğu olan kişiler, psikiyatrik bir değerlendirme için bir psikiyatrist veya psikologtan yardım almalıdır. Tedavi, semptomları hafifletmek ve nüksleri önlemek için bir dizi yaklaşımı içerebilir. Bazı tedavi seçenekleri şunları içerir:

• Psikoterapi: Bilişsel davranışçı terapi (BDT) ve duygu odaklı terapi (DOT) gibi terapiler, depersonalizasyon bozukluğunun tedavisinde etkili olabilir. Terapi, kişinin depersonalizasyon semptomlarına neden olan düşünceleri ve davranışları ele almaya yardımcı olur.
• İlaç tedavisi: Antidepresanlar, antipsikotikler ve anksiyolitikler gibi ilaçlar, depersonalizasyon bozukluğu semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu ilaçlar, semptomların şiddeti ve nedenine bağlı olarak kullanılır.
•  Stresi azaltmak: Stres ve kaygı, derealizasyonu tetikleyebilir veya kötüleştirebilir. Düzenli olarak meditasyon, yoga veya derin nefes egzersizleri yapmak gibi stres azaltma teknikleri kullanarak rahatlayabilirsiniz.
•  Sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek: Sağlıklı bir diyet, düzenli egzersiz ve yeterli uyku, depersonalizasyon semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.
•  Kendinizi rahatlatan aktiviteler yapmak: Depersonalizasyonla başa çıkmak için kendinizi rahatlatan aktiviteler yapmak, örneğin kitap okumak, müzik dinlemek, doğada yürüyüş yapmak gibi aktiviteler yapmak rahatlatıcı olabilir.
•  Sosyal destek almak: Aileniz, arkadaşlarınız veya bir destek grubu gibi bir destek ağına katılmak, depersonalizasyonla başa çıkmanıza yardımcı olabilir.

d

Diğer Makeleler:

Anhedoni nedir? Anhedoni nasıl tedavi edilir?

Yalnızlık Hissi – Kendimi Neden Yalnız Hissediyorum?

Kaynaklar:

• Abrams, D. B. (2001). Social Identity, Psychology of. In Elsevier eBooks (pp. 14306–14309). Elsevier BV.
• Gentile, J. P. (n.d.). STRESS AND TRAUMA: Psychotherapy and Pharmacotherapy for Depersonalization/Derealization Disorder. PubMed Central (PMC).
• Hunter, E., Salkovskis, P. M., & David, A. S. (2014). Attributions, appraisals and attention for symptoms in depersonalisation disorder. Behaviour Research and Therapy, 53, 20–29.