Hedef koymanın hayatımızdaki önemi

Hedefler, bir işi tamamlayabilmemiz için gerekli ilk iş aşamadır. Aslında zihnimiz her an biz farkında olmasak da hedefler üreterek onu gerçekleştirmek adına senaryolar yazmaya başar. Bir iş için gerekli aşamaları düşünmek ve nasıl gerçekleştireceğinizi planlamak hedeflemekle başlar.

Günlük yaşantımızda art arda sıraladığımız hedeflerin, hayatımızı organize etmek, kolaylaştırmak, sıralamak ve düzene sokmak gibi işlevleri vardır.

Hedef belirlemek hayatımızın bir parçasıdır

Uyandığımız ilk andan uykuya dalana kadarki süreçte zihnimiz hedefler oluşturur ve onları gerçekleştirmek üzere çalışır. Uyanmak, telefona uzanmak, suyunu yudumlamak, lavaboya gitmek, yüzünü yıkamak, dişlerini fırçalamak, televizyonu açmak, başka bir odaya geçmek, gibi davranışların gerçekleşmesi bunları hedeflemekle mümkün olur.

Bir taraftan günlük hayatta bugün yapacaklarını hedeflerken, diğer taraftan geleceğe dair pek çok konuda hedefler belirlenir. Ne iş yapacağın, nerede oturacağın, nasıl bir araba alacağın, çocuklarının hangi okullarda okuyacağına dair pek çok konuda hedefler zihinsel süreçlerde oluşur. Hedeflerin bazıları gerekli bulunmaz, yeterince önem verilmez ve o an unutulurken bazıları ise gerçekleştirilmek üzere harekete geçmenizi sağlar.

Hedef koymak harekete geçirir

Görüldüğü gibi insan olarak doğamız gereği zihnimiz hedef belirlemek ve gerçekleştirmek üzere kurulu, önce düşünüyoruz sonra harekete geçiyoruz. Davranışlarımızın öncesinde düşüncelerimiz, duygularımız ve kararlarımız var. Hedefi doğru ve net belirlemek, genel çerçevesini doğru çizmek oldukça önemlidir.

• İyi bir okul kazanmak,
• iyi not almak,
• iyi bir iş sahibi olmak,
• iyi para kazanmak,
• gelecekte iyi yerlere gelmek,
• gelecekte mutlu yaşamak,
• iyi biriyle evlenmek,
• iyi bir insan olmak,
• iyi bir yerde oturmak

gibi hedeflerin hatları doğru çizilmemiştir. ‘iyi, kötü, çok, gelecekte, bir gün, güzel gibi kelimelerin içeriği ve sınırları belirli değildir.

Yani, kişiden kişiye değişebilen ve kendi içimizde de zaman zaman kelimelerin ifade ettiği anlamlar değişebilir. Bu yüzden bu ifadelerin yerine ‘2 yıl sonra, İstanbul Üniversitesi’ni kazanmak, Makine Mühendisi olmak, Sınıf Öğretmeni olmak, İstanbul’da yaşamak, günde 3 konu ve 3 saat çalışmak gibi daha net ve anlaşılır hedefler koymakta fayda olacak, zihninizin hedefinizi doğru anlamasını ve gerçekleştirmeye yönelik planlamasını kolaylaştıracaktır.

Hedeflerinizi gerçekten kendiniz mi belirliyorsunuz?

Hedefi koyarken bizim için öneminin ve anlamının altını doğru çizmek gerekir. Gerçekten kendimiz mi istiyoruz yoksa biri istediği için mi, birini kıskandığın için mi, birini mutlu etmek için mi, birine benzemek için mi hedefliyoruz.

Hedefinizin sadece sizi siz yapan değerlerle alınması önemlidir aksi halde yarıda bırakma, zarar uğrama, hayal kırıklığına uğrama, çabanın, zamanın ve paranın boşa gitmesi gibi kayıplar yaşayabiliriz.

Hedefin kendi kişiliğine uygun, kendi ilgi, beceri ve yeteneklerine uygun olması önemlidir. Bazı ebeveyn tutumlarında kendi hayallerini çocuklar üzerinde gerçekleştirmek isteyen, benim istediğim yoldan gideceksin diyen ebeveynler çocuğa uygun olmayan hedefler seçmesine neden olabilir.

Peki, siz hedeflerinizi gerçekten kendi istediğiniz için mi yoksa başkalarından etkilenerek mi belirliyorsunuz?

Bunun cevabını bulmak için kendimizi gözlemlemekte fayda vardır. Eğer çoğunlukla başkalarından etkilenilmiş hedefler koyuyorsanız giderek kendinizden uzaklaşabilirsiniz.

Hedef belirlemeden önce analiz edin

Hedefi düşünüp belirledikten sonra bizde olumlu duygular oluşması gerekiyor ki, o hedefi gerçekleştirmek için harekete geçelim. Hedefinizin sizde ne tür duygular uyandırdığına dikkat edin. Eğer sizde yeterli miktarda olumlu duygu yaratmıyorsa, heyecanlanmıyor, merak etmiyor, azimli hissettirmiyorsa muhtemelen harekete geçmeyecek ya da hedefinizi görmezden geleceksiniz.

Harekete geçmeden önce ‘ne yapmak istiyorum, neden yapmak istiyorum, istediğim şeyi nasıl gerçekleştireceğim, ne zaman başlayacağım, ne kadar zamana ihtiyacım var?’ gibi soruların cevaplarını bulmalısınız.

Bu soruları belirsiz bırakıyorsanız hedefinizi tamamlamakta zorlanır ya da vazgeçebilirsiniz.

Motivasyonunuzu koruyun

Hedefi belirledikten sonra uygulama sürecinde motivasyonu korumakta oldukça önemlidir. İlk baştaki gibi olmasa da bu sürekçe heyecanınızı korumak ve hareket halinde kalabilmek için hedefinize başlamadan önce varmak istediğiniz noktayı hayal edin. Hedefiniz gerçekleşince neler değişecek, sizi ne kadar mutlu edecek, size ne katacak, hangi noktada olacağınızı düşünün.

Varacağınız sonuç sizi hedefinizi uygulama konusunda aktif olmanızı sağlayacaktır. Hedeflediğiniz konu, kek yapmak, bir şey satın almak, işe başlamak ya da üniversiteyi kazanmak bile olsa her biri için bunu başardığınızda hissedeceğiniz haz, mutluluk duygusunu canlı tutarsanız, hedefinizden kopmayacak, canlı kalmasını sağlayacaksınız.

Diğer açıdan hedefi gerçekleştirmemenin yaratabileceği, yetersizlik, başarısızlık, üzüntü, pişmanlık gibi duygularda sizin için motive edici bir yönü olabilir. Bunları hissedeceğinizin farkında olmanız pes etmemenizi sağlar.

Sizde hedef koymakta zorlanan ya da koyup uygulayamayanlardansanız umarım sizin için faydalı bilgilere ulaşmışsınızdır.

Bu konuda desteğe ihtiyaç duyuyorsanız , dengemin Türkçe konuşan Psikolog larından destek alabilirsiniz.

UZM KLİNİK PSİKOLOG

NURBANU PERİŞAN UBUZ

Diğer Makaleler:

Özgüven nedir ve nasıl geliştirilebilir? (dengem.ch)

Kişisel iyi oluş nedir ve ne gerektirir (dengem.ch)

5 Mindful Alışkanlık – Sağlıklı Yaşam Tüyoları

Kaynaklar:

Mind Tools. Personal goal setting / Zielsetzung