Kanser hastaları için psikolojik desteğin önemi

Hepimiz kanser hastalığının fiziksel yan etkilerinin ne kadar yıkıcı olduğunu biliyoruz. Ancak kanserin hastalar üzerindeki psikolojik etkileri göz ardı edilemeyecek kadar fazladır.

İlk olarak neye kanser diyoruz gelin birlikte göz atalım.

Kanser, hücrelerin kontrolsüz bir şekilde bölünmesi ve çevre dokulara yayılmasıyla ortaya çıkan bir hastalıktır. Kansere DNA’daki değişiklikler neden olur. Bu değişikliklere genetik değişiklikler de denir

Kanserin sebebi nedir?

Bilim insanları kansere neden olan şeyin birçok faktörün bir araya gelmesi olduğuna inanmaktadır. Söz konusu faktörler genetik, çevresel, psikolojik veya bireyin yapısal özellikleri olabilir.

Kanserin psikolojik etkileri nelerdir?

Hepimiz kanserin fiziksel yan etkilerinin ne kadar yıkıcı olduğunu biliyoruz. Ancak kanserin hastalar üzerindeki psikolojik etkileri göz ardı edilemeyecek kadar fazladır. Unutulmamalıdır ki, kanserin psikolojik etkileri hastaları her aşamada etkileyebilir.

Gelin birlikte kanserin psikolojik etkilerine göz atalım:

• Kanser hastalığı, kişinin hayatının tüm yönlerini etkileyebilir.
• Günlük aktivitelere katılma beceriniz etkilenir. Sağlık sorunlarınız veya dış görünüşte yaşayabileceğiniz değişiklikleriden dolayı hayatınız kısıtlanırr.
• İlişkileriniz etkilenebilir, ruhsal sorunlar yaşayabilirsiniz.
• Duygusal olarak hassaslaşılır, ölüm korkusu yaşar.

• Depresyon, kanser hastalarının en sık karşılaştığı psikolojik yan etkidir. Hastalarda umutsuzluk görülme riski yüksektir. Kişi yaşamsal aktiviyelerini bırakabilir. Motivasyonunu kaybedebilir.
• Kaygı görülme riski de yüksektir. Belirsiz bir döneme girilmesi, tedavi sürecinin belirsiz olması gibi durumlar kaygı yaratabilir. Kişinin yaşamını yitireceğine yönelik korkular da görülebilir.
• Kanser vücuda fiziksel hasar verir. Bununla baş etme süreci uzun bir süreç olabilir. Bu durum kişinin psikolojik dayanıklılığına bağlı olarak büyük etkiler yaratabilir ve yaşam kalitenizi düşürebilir.
• Bir kişinin kansere verdiği duygusal tepki tedavi sürecini etkiler. Bu nedenle, psikolojiyi iyi yönetmek oldukça önemlidir.
• Çaresizlik duyguları yaygın olarak görülebilmektedir.

Tüm bu psikolojik etkiler kanser hastası psikolojisi ni farklı düzeylerde etkileyecektir. Sağlığınız, tedavi planınız ve diğer faktörler kanserin psikolojik etkilerini belirleyecektir.

İster kanserle mücadele eden biri olun, ister bu hastalığa yakalanmış birini tanıyor olun. Kanserin tüm psikolojik etkileriyle nasıl başa çıkacağınızı öğrenmek bu süreçte size yardımcı olabilir.

Kanserin Psikolojik Etkileriyle Nasıl Başa Çıkılır?

Kanserin neden olduğu psikolojik etkiler için kesin bir tedavi bulunmamakla birlikte. Bunları yönetmek ve başa çıkmak için kullanabileceğiniz bazı teknikler vardır.

Unutmayın ki, insanların olaylara verdiği tepkiler birbirinden farklıdır. Bazı insanlar için kanser yönetmesi daha kolay olabilir. Bir çok insan için ise kanser, baş etmesi oldukça zor bir durumdur.

Kanserin psikolojik etkileriyle başa çıkmanın en iyi yollarından biri bir destek grubu aramaktır. Bulunduğunu şehirde kanserin zihinsel yan etkilerini yönetmenize yardımcı olabilecek destek grupları araştırabilrisiniz. Ya da online olarak bu gruplara dahil olabilirsiniz.

Yakın arkadaşlarınız ve sevdiklerinizle duygularınız hakkında konuşabilirsiniz. Bu, kanserin neden olduğu olumsuz zihinsel etkileri atlatmanıza da yardımcı olabilir.

Kanserin sebep olduğu psikolojik sorunlarla başa çıkmak için profesyonel yardım almak gerekebilir.

Psikoloji ve kanser ilişkisi nedir?

Onkoloji hastalarının neredeyse yarısı anksiyete, depresyon ve diğer sıkıntıları yaşamaktadır. Aynı durum bakıcılar için de geçerlidir. Buradan yola çıkarak psikolojik sorunlar doğrudan kansere neden olur diyemeyiz.

Ancak etkilediği düşünülmektedir. Diğer taraftan kanser hastası olmak doğrudan psikolojik sorunlara neden olabilir. Bu oldukça sık görülen bir durumdur.

Kanser hastalarıyla hangi psikoloji alanı ilgilenir?

Sağlık psikologları, bireylerin kanser gibi hastalıklarla ilişkili psikolojik ve duygusal zorlukların üstesinden gelmelerine yardımcı olurlar. Tedavi süreçlerinin yönetilmesine katkı sağlarlar. Kişilerin motivasyonlarını korumalarını sağlarlar.

Kişide oluşan kaygı ve depresyon gibi psikolojik sorunları çözebilirler. Aynı zamanda hasta yakınlarına da destek sağlarlar.

Tedavi ve baş etme süreçlerinde kimler destek sağlayabilir?

Kanser hastaları için gerekli psikolojik danışmanlık süreci psikoeğitim, manevi destek, grup desteği ve psikoterapi desteği gibi süreçleri içerebilir. Bu hizmetler psikiyatristler, psikologlar, sosyal hizmet uzmanları, psikiyatrik klinik hemşire uzmanları veya hemşire pratisyenleri, lisanslı danışmanlar tarafından sağlanabilir.

Kanser hastaları neden agresifleşir?

Kanser teşhisinin ardından hastalarda her şeye ve herkese karşı agresif davranışlar ortaya çıkar. Bunun arkasında kişinin kendisi için önemli kişiler tarafından terk edilme ve kanser korkusu, yanı sıra sağlıklı insanlara karşı öfke ve kıskançlık yatabilir. Bu durumda anlayışlı ve hoşgörülü yaklaşım önemlidir.

Terapi kanser hastalarına veya yakınlarına nasıl yardımcı olur?

Danışmanlık, kanser teşhisinin getirdiği zorluklarla başa çıkmak için bir ruh sağlığı uzmanıyla birlikte çalışmaktır. Danışmanlık, duygularınızı ve tepkilerinizi anlamanıza yardımcı olabilir. Endişeleriniz hakkında konuşmak için güvenli bir yer sağlar.

Kanser olduğunuzda veya bir yakınınız kanser olduğunda birçok farklı duygu hissetmeniz normaldir. Stresli, kızgın veya üzgün hissedebilirsiniz. Bu duygular günlük hayatınızı etkilediğinde veya uzun sürdüğünde, konuşmak için bir danışman bulmak yardımcı olabilir.

Danışmanlık, belirsizlikle baş etmek için size yardımcı olabilir. Bir kişinin kanser tedavisine başlaması veya tamamlaması gibi bir geçiş döneminde de katkı sağlayıcı olacaktır.

Kanser süreci sizi etkilemiyor gibi görünse de, danışmanlık size yardımcı olabilir. Kanser teşhisi ile yaşamak veya kanserli birine bakmak herkes için zorlu bir süreçtir. Birkaç danışmanlık seansı bile kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir.

Terapinin ne kadar süreceği ve terapinin içeriği kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Terapi sürecinizi psikoterapistiniz size uygun şekilde yönetecektir.

Bir danışmanla konuşmak size şu şekilde yardımcı olabilir:

•  Kanser teşhisi ile nasıl başa çıkacağınızı öğrenmenize,
• Daha az bunalmış ve daha fazla kontrol sahibi hissetmenize,
• Anksiyete ve depresyonu yönetmenize,
• Ağrı ve yorgunluk gibi semptomlar ve yan etkilerle başa çıkmanıza,
• Gelecekle ilgili korkuları veya endişeleri yönetmenize,
• Ilişkilerinizi sağlıklı şekilde yönetmenize yardımcı olabilir.
• Sağlık ekibinizle sağlıklı bir şekilde iletişim kurmanıza,
• İntihar gibi düşüncelerden uzaklaşmanıza yardımcı olacaktır.

Psikoonkoloji nedir?

Psikoonkoloji, hem hastalar hem de bakım verenler için kanser deneyiminin fiziksel, psikolojik, sosyal ve davranışsal yönlerinin incelendiği bir alandır.

Bu alandaki araştırmacılar ve uygulayıcılar, bireylerin kanserle ilgili deneyimlerini ele alır ve kanser hastalarının psikolojik evreleri ve kanser hastalarında tedavi sürecini hakkında donanımlı bilgiye sahiptirler. Tıbbi tedavinin ötesinde, tanı anında, tedavi sırasında, hayatta kalma sürecine geçişte yardımcı olur. Ölüm veya yaşamın sonuna yaklaşırken dahil olmak üzere tüm süreçlerle ilgilenmektedir.

Kanser hastaları ve yakınları için farklı danışmanlık türleri nelerdir?

Daha önce destek aldığysanız kanser sürecinde terapinin ne kadar önemli olabileceğini anlayabilirsiniz. Seçeceğiniz danışmanlık türü ihtiyaçlarınıza ve tercihlerinize göre değişebilir. Danışmanlık türleri şunları içerir:

Bireysel danışmanlık. Kanser hastası ve yakını bireysel destek alabilir. Bireysel danışmanlık sırasında, olaylar, düşünceler ve duygular hakkında konuşmak için bir danışmanla bire bir görüşürsünüz.

Danışman sizi yakından dinleyecek, ilgisini ifade edecek, sorular soracak ve geri bildirimde bulunacaktır. Kişisel sorunlarınıza çözüm arayışı içerecektir.

Çiftler veya aile danışmanlığı. Kanser süreci ilişkileri ve evlilikleri etkileyebilir. Kişinin yaşadığı sağlık sorunları hayatını kısıtlaması beklenmektedir. Bu durumlarda siz ve eşiniz veya aileniz danışmanla buluşursunuz.

Psikolog, belirli düşünce ve eylemlerin nasıl sorunlara neden olabileceğini öğrenmek için her bir kişiyi dinler. Siz, eşiniz veya aile üyeleriniz stresli zamanlarda birbirinizi desteklemeyi öğrenebilirsiniz. İletişim kurmak için yeni yollar deneyebilirsiniz.

Grup danışmanlığı. Grup danışmanlığında benzer sorunları olan bir grup insanla bir araya gelirsiniz. Örneğin, sizinle aynı kanser türüne sahip kişiler için bir destek grubuna gidebilirsiniz.

Bir danışman tartışmayı yönetir, yönlendirir ve destek sağlar. Grup üyeleri danışmandan ve birbirlerinden bir şeyler öğrenebilir. Kendinizi daha az yalnız hissetmenize yardımcı olabilir.

Kanser hastası olan birine destek ve moral olmak için 5 öneri

Birçoğumuz kanser hastası bir kişiye bu dönemde en iyi nasıl yaklaşabileceğimizi veya destek olabileceğimizi bilemeyiz. Kanser hastalarının psikolojisi bu dönemlerde büyük önem taşır. Sizin için kanser hastalarına psikolojik yaklaşım önerileri derledik.

İletişime geçin

Birçok hasta bu dönemde kendini yalnız, güvensiz hisseder ve birçok farklı duyguyla mücadele eder. Sevdiklerine mektup, e-posta veya kısa mesaj yazabilirler. Uygun sözcükleri yazmak zor olsa da, uygun sözcükleri bulmakta zorlandığınızı, o kişiyi düşündüğünüzü ve ona güç dilediğinizi yazın. Mesajınız yürekten geliyorsa, yanlış bir şey yapamazsınız.

Normalite iyidir

Pek çok kanser hastası, hastalık süreci ve tedavisi nedeniyle dış dünyadan kopuktur ya da hastalığıyla ilgili çok meşguldür.

Bu aşamada hastaya normallik hissi vermek önemlidir. Onlara çevrenizde neler olup bittiğini anlatın, ailenizden, arkadaşlarınızdan veya günlük yaşamınızda neler olup bittiğinden bahsedin. Günlük yaşamınıza adapte edip tavsiye alabilirsiniz. İsteklerinizin sıradan gelmesinden korkmayın. Normallik onlara denge sağlayacaktır.

Birlikte gülmek ve ağlamak

Kemoterapi zamanı hastalar için çok streslidir. Bu süre zarfında iyi bir moral çok önemlidir. Komik hikayeler anlatın ve güzel fotoğraflarınızı kolaj haline getirmek, balonlar veya sevdiği diğer şeyleri bir araya getirerek küçük sürprizler yapın. Hastanın kendini iyi hissetmediği günler de olacaktır. Sadece sıkı sıkı sarılın ve duygularını serbest bırakmasına izin verin.

Günlük yaşamda destek

Hastayı günlük yaşantıda rahat ettirebilirsiniz. Arada onlar için yemek pişirerek ya da ev işlerini yaparak. Bu küçük şeyler hastayı rahatlatacaktır. Hastanın küçük çocukları varsa, çocuklarla ilgilenmek ona iyi gelecektir.

Bir psiko-onkologdan yardım almasını sağlayın

Hasta tekrar tekrar bir endişe duygusuna kapılacaktır. Bu aşamada bir psiko-onkologla konuşmak önemlidir. Psiko–onkologlar hastalığın seyrini ve kanser psikolojisi evreleri konusunda deneyimlidirler. Hasta, ailesi veya arkadaşları ile konuşmak istemeyebileceği korku ve sorunlarını rahatlıkla konuşabilir.

Kanser hastası yakınlarının psikolojisi de bu dönemlerde bir hayli etkilenir. Sevilen birinin hastalığı aile üyeleri için de zor bir durumdur ve bu konuda konuşmak, korkularını ifade etmek ve böyle bir zamanda psikolojik destek almak da onlara yardımcı olacaktır.

Kanser hastalarının yakınları için 4 öneri

Aileden biri kansere yakalanırsa, bundan sadece hastalar etkilenmez. Hasta yakınlarının da desteğe ihtiyacı vardır. “Her şeyden önemlisi, pek çok hasta yakını bunun farkında olmayabilir. Hasta yakınları, hiçbir talepte bulunmadan tüm yükü omuzlamaları gerektiğine inanarak kendi ihtiyaçlarının farkında olmuyorlar.

Bu şekilde, birçok hasta yakını için er ya da geç bunaldıkları bir yaşam durumu ortaya çıkıyor. Bunun olmasını önlemek için, hasta yakınlarına hastayla ve bu durumla nasıl başa çıkacaklarına dair birkaç önerilerimiz var:

1. Yardım alın: iyi bir arkadaşınıza veya deneyimli bir psikoonkoloğa açılın.

Sevdiğiniz kişinin hastalığı sizi korkutuyor ve hayatınızın elinizden kayıp gittiğini mi hissediyorsunuz? Sizi rahatsız eden şey hakkında konuşma cesaretine sahip olun. Duygularınız hakkında açıkça konuşabileceğiniz birini bulun. Bu, arkadaş çevrenizden bir kişi veya psiko–onkoloji eğitimi almış bir danışman olabilir.

2. Hastaya isteklerini sorun ve üzerinizdeki baskıyı azaltın.

Pek çok kanser hastası zaten terapi nedeniyle bir cok şeye kendisini yabancılaşmış hissetmektedir. O zaman iyi niyetli tavsiyeler – “Bunu yapma…, şunu yap…” gibi – hızla yanlış anlaşılır. Hastalar her şeye rağmen “normal” muamele görmek isterler. Bu nedenle, hastaya günlük hayatta ne yapmak istediğini veya nerede yardıma ihtiyacı olduğunu sorun. Ve hassas konulara değinirken, yanlış anlamaları önlemek için isteklerinizi “ben” ifadeleriyle (hissediyorum…, diliyorum…, merak ediyorum… vb.) dile getirin.

3. Kendi duygularınızı ve ihtiyaçlarınızı ciddiye alın.

Elbette hastalanan yakınınızın sağlığı konusunda endişe duyuyorsunuz. Ancak bu süre zarfında kendi ihtiyaçlarınızı gözden kaçırmayın. Kendinize sorun: Nasıl yapıyorum? Ben ne istiyorum? Benim için iyi olan nedir? Ve bir yanıt bulduğunuzda, vicdan azabı duymadan size neşe ve rahatlama getiren şeyi yapmak için kendinize izin verin.

4.Birlikte geçirdiğiniz zamanı akıllıca kullanın.

Sevdiklerinizle geçirebileceğiniz her saat değerlidir. Birlikte nasıl vakit geçireceğinizi ve buna biraz neşe katıp katamayacağınızı düşünün. Burada ve şimdi iyi olanı görmek, sizin ve partnerinizin hayatına derinlik ve bağlantı kazandırır.

Kanser hastalarına ve hasta yakınlarına dengem yardımcı olabilir

Dengemin uzman kadrosu kanser hastaları için uzman psikolojik terapist desteği saglar. Alanında uzman psikologlarımızı web sitemizden ziyaret edebilirsiniz. Online olarak ev konforunuzda terapi sürecinizi gerçekleştirebilirsiniz.

Kanser sürecinde evden veya hastaneden çıkmamanız gerekebilir. Tedavi sürecinden bağışıklığınızı korumanız önemli olabilir. Bu nedenle yolculuk yapmak istemeyebilirsiniz. Bu nedenle online terapi faydalı olacaktır.

Terapi sürecinizin tedavi sürecinize katkı sağlayacağını düşünmekteyiz. Daha konforlu bir tedavi sürecinden geçebilirsiniz.

dengemle ruhunuza iyi bakın!

Diğer Makaleler:

Online Psikoterapi nedir? Neden tercih edilir?

Online Terapi nedir ve nasıl yapılır?

Ruh sağlığınızı korumanın yolları

Neden Psikoloğa gitmeliyim?

Kaynaklar:

• American Cancer Society. (2020). Emotional and Physical Matters after Cancer Treatment.
• National Cancer Institute. (2019). Adjustment to Cancer: Anxiety and Distress
• Cancer Research UK. (2021). Coping Emotionally.