Değersiz Hissetmek: Kendimi neden değersiz hissediyorum?
Randevu veya dengem hakkında sorularınız mı var?
| Telefon Almanya: | +49 6409 33 23 999 |
|---|---|
| Telefon İsviçre: | +41 41 588 10 15 |
| Mesaj gönder: | |
| İletişim formu |
Kendini değersiz hissetmek
Zaman zaman sizde kendinizi değersiz hissediyormusunuz? Böyle zamanlarda kendinizi yalnız, mutsuz, çaresiz hissedersiniz.
Bir birey olarak hepimizin kendini değerli hissetmeye ihtiyacı vardır. Değerlilik duygusu hepimiz için en temel ihtiyaçlardan biridir. Duygusal olarak sağlıklı bir yaşam için tatmin olması gereken bir duygudur. Aksi halde tatmin olamadığımız bir hayat yaşamak zorunda kalabiliriz.
Kendini değersiz hissetmek – Değersizlik hissinin nedenleri nelerdir?
Değersizlik yetersizlik hissi birçok farklı nedenden kaynaklanabilir. Yetiştirilme tarzı, sosyal çevre, stresli yaşam olayları etkin rol oynayabilir. Sizce değersizlik hissi neden olur ve sizin değersizlik duygularınızın kökenleri neler olabilir?
Değersizlik duygusu neden olur diyorsanız ve değersizlik duygusuyla mücadele ediyor olmanızın bazı nedenleri şunlar olabilir:
1.Çocukluk Çağı Travmaları:
Kalıcı bir iz bırakan olumsuz çocukluk deneyimleri değersizlik duygusunu oluşturabilir. Çocukluk döneminde ihmal, istismar, kötü muameleye uğradıysanız özdeğeriniz zedelenir. Öz değeriniz büyük oranda çocukluk döneminde oluşur.
Ne kadar değerli hissettiğinizin zeminleri çocuklukta atılmaktadır. İstismara uğrayan, ebeveynleri ya da diğer bakıcıları tarafından sık sık eleştirilen çocuklar, bu değersizlik duygularını yetişkinliğe taşıyabilir. Araştırmalar, bu erken dönem travmaların daha sonraki değersizlik duygularıyla bağlantılı olduğunu göstermiştir.
2. Ebeveyn Modelleri:
Nasıl bir ebeveyn tutumuyla yetiştiğiniz kişiliğinizi belirler. Ebeveynleriniz aşırı değer vererek veya yetersiz değer vererek sizin öz değerinizi etkiler. Kendinize değer verme durumunuzu gözlemlerken ailenizin size karşı tutumunu gözden geçirmelisiniz.
3. Düşünme ve anlamlandırma şekliniz:
Olayları ve durumları nasıl yorumladığınız sizinle ilgilidir. Yorumlama şekliniz kendinize verdiğiniz değerden beslenir.
Yani, siz olumsuz olayları kişiselleştirerek kendi değersizliğinizden kaynaklı görüyor olabilirsiniz. Bu durum düşünme şeklinizle ilgilidir. Ve bu düşünme şekli sağlıklı hale getirilmelidir.
4. Yaşamsal zorluklar:
Özellikle erken dönemde yaşanan zorlayıcı olaylar değersizlik duygusunu oluşturabilir. Ebeveynlerin kaybı, sağlık sorunları, bedensel engeller, kardeşler arası sorunlar, aile içi şiddet, istismar; ileriki yaşamda iş kaybı, boşanma veya ayrılıklar, zorbalıklar sizin değersiz biri gibi hissetmenize neden olabilir.
Değersizlik hissi belirtileri nelerdir?
Kişi kendini herhangi bir durum karşısında değersiz hissedebilir. Ancak patolojik boyutta değersiz etiketine sahip olmak bir anda gelişmeyecektir. Bu his uzun süreli yaşamsal zorlukların neticesinde veya erken dönem çocukluk yaşantılarıyla oluşur. Değersizlik inancı olan kişi,
- olayları çarpık yorumlayabilir,
- kendini aşağılama eğiliminde olabilir,
- insanların onu sevmediği beğenmediğini düşünebilir,
- fazla duygusal olabilir,
- ilişkisel sorunlar yaşayabilir,
- depresif olabilir,
- kendi kendine duygusal olarak yetemeyebilir,
- takdir ve beğenileri kabul edemeyebilir,
- başka ruhsal sorunlara sahip olabilir.
Değersizlik hissi nasıl aşılır?
Değersiz hissetmek duygusu ile baş etme için izlenebilecek birçok yol olabilir. Bu yolların her biri herkese iyi gelmeyebilir. Içlerinden bazıları ise sizin için en etkili yol olabilir.
Sizin kendinizi değerli hissettiğiniz durumlar neler? Kendinizi değerli hissetmeyi nasıl sağlıyorsunuz?
1. Kendinize karşı nazik olun.
Kendinizle nasıl konuştuğunuzu düşünün. İyi bir arkadaşınıza kendinize davrandığınız gibi davranır mıydınız? Çoğu zaman kendimize karşı acımasızca davranabilir. Başkalarına gösterdiğimiz sevgiyi kendimize gösteremeyiz.
Kendinize karşı nazik olmak öz değerimiz için oldukça önemlidir. Kendi kendine olumsuz konuşmayı, kendini yargılamayı bırakmamız gerekir. En yakınımızın kendimiz olduğunu unutmamalıyız.
2. Kendinize teşekkür edin.
Bir teşekkür günlüğü tutmak, önemimizi ve öz değerimizi takdir etmenize yardımcı olabilir. Aynı zamanda kendimizle ilgili düşüncelerinizi yeniden gözden geçirmemiz için de etkili bir yoldur.
3. Kendinizi başkalarıyla kıyaslamayın.
Değersiz hissetmenin yaygın bir nedeni kendinizi karşılaştırmaktır. Bu, kendimizi olumsuz bir yerden sürekli aşağı çekmek demektir.
Başkalarına göre kendi değerimizi belirlemek yerine, sahip olduklarımızı görebilmek gerekir. Neye sahip olursak olalım ya da neyi başarmış olursak olalım bu değerimizi belirlememeli.
4. Kendinizi yeterli görün.
Değersizlik ve yetersizlik duyguları birbirlerini etkiler. Yeterli olduğunuz şeyleri gözden geçirin. Başarılarınızı becerilerinizi kendinize hatırlatın.
5. Kendinizi affedin.
Yaptığımız ya da yapamadığımız şeyler için çoğu zaman gereksiz ve toksik suçluluk duygusu taşırız. Kendini değersiz hissetmek duyguları genellikle bu tür suçluluk duyguları tarafından oluşabilir.
Bu tür durumlarda kendinizi yargılamayın. Iç seslerinizi gözden geçirin. Iç sesleriniz acımasız şeyler söylüyor olabilir. Kendinizi bağışlama pratiği yapmak bu duyguları ortadan kaldırmanın etkili bir yoludur.
6. Başkalarına yardım etmeyi düşünün.
Başkalarına yardım etmek, başarı duygusunu teşvik ederek bazı değersizlik duygularını ortadan kaldırabilir. Araştırmalar diğer insanlara yardım etmenin değersizlik algılarının azalmasına neden olduğunu göstermiştir.
7. TERAPİ almak!
Psikoterapi değersizlik ve yetersizlik hislerini çalışmak için doğru yerdir. Terapi sürecinde kişinin çocukluk dönemi ele alınır. Kişinin ebeveynlerden alması beklenen ,ilgi, sevgi, merhamet, güven ve şefkati ne kadar alabildiği değerlendilir.
Erken çocukluk döneminde bu duygular yeterince tatmin edilmemişse değersizlik şeması oluşabilir. Bu şema kişinin yaşam boyu kendini değersiz olarak etiketlemesine neden olur. Değersizlik şeması, romantik ilişkileri ve sosyal ilişkileri büyük oranda etkileyebilir. Kendini değersiz gören kişi diğerlerinin de onu değersiz göreceğini varsayabilir.
8. Psikiyatri desteği almak!
Değersizlik hastalığı diye bir psikiyatrik tanı yoktur. Ancak ileri boyutlara varan değersizlik duygusu başka psikolojik sorunlara neden olabilir. Birçok psikiyatrik sorun da özdeğer gelişiminin sağlıklı olmamasıyla ilişkili olabilir.
Bu durumda psikiyatrik destek almak da oldukça önemli olacaktır. Psikologlar ve psikiyatristler birçok konuyla ilgili iş birliği sağlayabilmektedirler. Gereken durumlarda ilaç desteği ve terapi desteği almak gerekli olabilir.
Bir ruh sağlığı sorunu olarak değersizlik!
Hepimiz psikolojik açıdan zorlu süreçlerden geçmişizdir. Sizin de herhangi bir ruh sağlığı sorununuz olabilir. Bir çok ruh sağlığı sorununun kaynağı değersizlik inancı olabilir. Çünkü, kişi kendini değersiz olarak koşullandırdığında, tüm hayatına değersizlik penceresinden bakar.
Bu durumda pek çok açıdan zorlanmasına neden olabilir. Özellikle “Majör Depresif Bozukluk” gibi duygu – durum bozuklukları genellikle utanç, suçluluk, umutsuzluk ve değersizlik gibi belirtilerle kendini gösterir. Her değersiz hisseden kişi, depresyonda değildir elbette.
Ancak depresif kişilerin kendini değersiz hissetmek eğilimi yüksektir. Kişilik bozuklukları, takıntılar, yeme sorunları, bağımlılıkları gibi pek çok psikolojik sorunun altından aşırı değersizlik durumu çıkabilir.
Değersizlik hissi hangi sorunlara yol açabilir?
Değersizlik duyguları birçok soruna neden olabilir.
- Depresyon: Bir kişi kendini değersiz hissettiğinde, bu durum depresyona yol açabilir. Hayatının hiçbir anlamı olmadığını ve hiç kimse ya da hiçbir şey için önemli olmadığını hissedebilir.
- Anksiyete: Bir kişi hiçbir şeye değmediğini hissederse, bu da anksiyeteye yol açabilir. Yeterince iyi olmadığından ve çeşitli durumlarda başarısız olacağından endişe edebilir.
- Sosyal izolasyon: Kendini değersiz hisseden kişiler, başkaları için ilgi çekici olmadıklarına veya önemsiz olduklarına inandıkları için geri çekilebilir ve sosyal etkileşimlerden kaçınabilirler.
- Kendine zarar verici davranışlar: Değersizlik hissi, madde bağımlılığı veya riskli davranışlar gibi kendine zarar verici davranışlara da yol açabilir.
- Öz saygı eksikliği: Bir kişi kendini değersiz hissettiğinde, bu durum öz saygı eksikliğine yol açabilir. Yeterince iyi olmadığına inandığı için hedeflerinin peşinden gitmeye veya fikirlerini ifade etmeye cesaret edemeyebilir.
- İşyeri sorunları: Değersizlik hissi işyerinde de düşük üretkenlik, özgüven eksikliği ve karar vermede zorluk gibi sorunlara yol açabilir.
- İlişkilerde sorunlar: Bir kişi kendini değersiz hissettiğinde, bu durum ilişkilerinde de sorunlara yol açabilir. ilişkide değersizlik hissi sevilebilir olmadığını ve diğer insanların ona değer vermediğini veya saygı duymadığını düşündürebilir.
Kendinizi değersiz hissetmeniz konusunda dengem size yardımcı olur.
Herkes zaman zaman kendini değersiz hissedebilir. Ancak bu durum sürekli bir hal aldıysa terapi almanız gerekebilir. Çünkü değersizlik duygusunun beraberinde başka birçok psikolojik soruna neden olma ihtimali yüksektir.
Bu durumda değersizlik adı altında başka pek çok konuda terapi ihtiyacınız doğabilir. Dengemin uzman psikologları size değersizlik duygusunun yarattığı pek çok sorun hakkında yardımcı olabilir. Alanında uzman psikologlar online terapi ile sizlere ev konforunuzda psikoterapi sağlayacaktır.
Dilediğiniz zaman istediğiniz yerde online terapi alabilirsiniz.
dengemle ruhunuza iyi bakın!
Diğer Makaleler:
Kaynaklar
Zahn, R., Lythe, K. E., Gethin, J. A., Green, S., Deakin, J. F. W., Young, A. H., & Moll, J. (2015). The role of self-blame and worthlessness in the psychopathology of major depressive disorder. Journal of affective disorders, 186, 337-341.
McKenzie, D. P., Clarke, D. M., Forbes, A. B., & Sim, M. R. (2010). Pessimism, worthlessness, anhedonia, and thoughts of death identify DSM–IV major depression in hospitalized, medically ill patients. Psychosomatics, 51(4), 302-311.
Jeon, H. J., Park, J. I., Fava, M., Mischoulon, D., Sohn, J. H., Seong, S., … & Cho, M. J. (2014). Feelings of worthlessness, traumatic experience, and their comorbidity in relation to lifetime suicide attempt in community adults with major depressive disorder. Journal of affective disorders, 166, 206-212.
Katzenmajer-Pump, L., Komáromy, D., & Balázs, J. (2022). The importance of recognizing worthlessness for suicide prevention in adolescents with Attention-deficit/hyperactivity disorder. Frontiers in psychiatry, 13, 969164.
Stearns, D. C., & Parrott, W. G. (2012). When feeling bad makes you look good: Guilt, shame, and person perception. Cognition & emotion, 26(3), 407-430.