Trikotillomani (Saç Koparma Hastalığı) Nedir?

Trikotillomani Nedir?

Trikotillomani, tekrarlayan saç çekme davranışı olarak tanımlanan bir obsesif-kompulsif bozukluktur. Kişiler, saçlarını, kaşlarını, kirpiklerini veya vücutlarının diğer bölgelerindeki kılları koparırlar.

Bu davranış, genellikle gerginlik, kaygı veya sıkıntı anlarında ortaya çıkar ve kişinin kendini rahatlatması veya stresi azaltması amaçlanır. Ancak, bu davranışın sık sık tekrarlanması sonucunda saç dökülmesi, kellik ve diğer cilt problemleri gibi fiziksel sonuçlar ortaya çıkabilir. Trikotillomani genellikle ergenlik döneminde başlar ve kadınlarda erkeklere göre daha yaygındır.

Trikotillomani Belirtileri Nelerdir?

Trikotillomani belirtileri şunlardır:

•  Dürtüsel olarak saçların yolunması: Kişi ani bir istekle kendi başındaki saçları ya da vücudun başka yerlerindeki kılları elle yolmaya başlar. Bu davranış kontrol edilemez bir şekilde devam eder.
•  Kıl kaybı ve cilt hasarı: Sürekli saç yolma sonucu başının belirli bölgelerinde kıl kalmaz, cilt kırmızı ve yaralı bir görünüm alır.
•  Saç tellerinin çekilmesi: Kişi kılların köklerine kadar yolarak saç tellerini çekebilir.
•  Yemek yerken saç yolma: Yemek esnasında ellerle saçların sürekli arasında gezdirilmesi.
•  Belirli bölgelerde yoğunlaşma: Dürtüsel kıl yolma belirli bölgelerde, sıklıkla başın üst kısmında yoğunlaşır. Alın, kaşlar, göz kapakları etkilenebilir.
•  Psikolojik belirtiler: Anksiyete, stres, düşük özsaygı, obsesif düşünceler.
•  Sosyal ve mesleki sorunlar: İlişkilerde bozulma, işte verimlilikte düşüş.
•  Nüksler: Tedavi ile saç yolma davranışı azalsa da, uzun süre sonra tekrar başlayabilir. Nüksler sık görülen bir bulgudur.

Bu belirtilerden herhangi biri ya da birkaçının birlikteliği trikotillomani tanısını düşündürmelidir. Kesin tanı için dermatolojik muayene ve kriterlerin karşılanması gerekir. Belirtiler hastalığın şiddetine göre değişkenlik gösterir. Hafif bulgulardan ciddi doku hasarına kadar görülebilir.

Tedaviye rağmen nüksler olabileceğinden, belirtilerin sürekliliği hastalığın kronik seyri hakkında bir ipucu verir. Tanı konulduktan sonra, belirtilerin takibi tedaviye cevap verip vermediğini görmekte yardımcı olur.

Saç Koparma Hastalığı neden olur?

Trikotillomani hastalığına neden olan faktörler şunlardır:

1.                Genetik yatkınlık: Ailede trikotillomani öyküsü olan kişilerde hastalığa yakalanma riski artar. Bazı çalışmalar serotonin taşıyıcı genleriyle ilişkisinden bahseder.

2.                Psikolojik faktörler:

• Obsesif düşünceler ve anksiyete: Başın belirli bölgelerinde saç olup olmamasına veya kıllara obsesyon gelişmesi. Anksiyete atakları saç yolma davranışını tetikleyebilir.
• Düşük öz saygı: Kendine olan güvenin eksikliği ve başkalarının bakış açısına aşırı duyarlılık trikotillomaniyle ilişkilidir.
• Travma geçmişi: Çocukluk çağı istismarı, ihmal gibi travmatik yaşantılar saç yolma davranışına neden olabilir.
• Stres: Ailevi sorunlar, ilişki problemleri, okul başarısızlığı gibi stres faktörleri trikotillomani tetikleyici olabilir.

 3. Sosyal baskı: Toplumun güzellik standartlarına uygun görünme baskısı da bu hastalığın gelişmesine zemin hazırlayabilir.

4. Alışkanlık: Uzun süreli saç yolma alışkanlığı zamanla kendiliğindenlik kazanıp, trikotillomani halini alabilir.

 5. Diğer faktörler: Mükemmeliyetçilik, aşırı duyarlılık gibi kişilik özellikleri de rol oynamaktadır. İlaç kullanımı ve hormonal değişiklikler de tetikleyici olabilir.

Yukarıdaki bir ya da birkaç faktörün birlikteliği kişide trikotillomani gelişimine zemin hazırlar. Psikolojik, biyolojik ve sosyal etkenler kompleks bir etkileşim içindedir.

Trikotillomani Nasıl Teşhis Edilir?

Saç yolma hastalığı teşhisi, semptomların görünümü ve hastanın semptomları hakkındaki açıklamaları temel alınarak yapılır.

Bir ruh sağlığı sağlık uzmanı, trikotillomani semptomlarını değerlendirmek için bir dizi soru sorabilir. Bu sorular, semptomların ne kadar sıklıkla meydana geldiği, ne kadar süre devam ettiği, semptomların başlangıç ​​nedenleri ve semptomların kişinin günlük yaşamını nasıl etkilediği gibi konuları kapsayabilir.

Ayrıca, bir doktor trikotillomania semptomlarını gözlemleyebilir. Bu semptomlar, saç veya vücut kıllarının kesik ya da yoksun olduğu alanları içerebilir. Saç veya vücut kıllarının kaybının nedeni, trikotillomani semptomlarına bağlı olarak belirgin bir şekilde farklılık gösterebilir.

Son olarak, bir doktor diğer tıbbi durumların trikotillomani semptomlarına neden olup olmadığını değerlendirmek için bir dizi tıbbi test yapabilir. Bu testler, saç veya kılların kaybının nedeninin tıbbi bir durumdan kaynaklanıp kaynaklanmadığını belirlemeye yardımcı olabilir.

Trikotillomani Testi

1. Saçlarınızı veya kirpiklerinizi çekmekten zorlanıyor musunuz?
2. Saçlarınızı veya kirpiklerinizi çektiğiniz zaman, rahatlama veya stres azaltma hissi mi yaşıyorsunuz?
3. Saçlarınızı veya kirpiklerinizi çektiğiniz zaman, bu davranışın zararlı olduğunu biliyor olmanıza rağmen kendinizi durduramıyor musunuz?
4. Saçlarınızı veya kirpiklerinizi çektikten sonra, utanma veya pişmanlık gibi duygular mı yaşıyorsunuz?
5. Saçlarınızı veya kirpiklerinizi çekme davranışını kontrol etmek için çaba gösteriyor musunuz ancak bunu yapamıyor musunuz?
6. Saçlarınızın veya kirpiklerinizin çekilmesi sonucu belirgin boşluklar veya kısalıklar mı oluştu?

Eğer bu sorulara verdiğiniz yanıtlar, saç çekme davranışınızın kontrolden çıktığını ve trikotillomani bozukluğundan etkilendiğinizi düşündürüyorsa, bir uzmandan yardım almanız faydalı olabilir. Bir psikolog veya psikiyatrist, trikotillomani tedavisinde size yardımcı olabilir.

Trikotillomani Tedavisi Nasıl Yapılır?

Trikotillomani tedavisi multidisipliner bir yaklaşım gerektirir. Saç yolma hastalığı nasıl geçer işte kullanılan tedavi yöntemleri şunlardır:

 • Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): En etkili tedavi yöntemidir. Kıl yolma davranışının arkasındaki düşünceleri ve inançları belirleyip, düzeltmeye yönelik çalışmalar yapılır. Hastaya farkındalık kazandırılır ve alternatif davranışlar öğretilir.

 • Farmakoterapi: Hafif anksiyete ve depresyon için antipsikotik ilaçlar kullanılabilir. Ancak etkisi sınırlıdır. İlaç tedavisi tek başına yeterli değildir.

 • Hipnoterapi: BDT ile birlikte kullanılabilir. Hipnozla kıl yolma davranışına karşı farkındalık artırılabilir ve değişiklikler sağlanabilir.

• Psikoterapi: BDT dışında destekleyici, analitik ya da aile terapisi de uygulanabilir. Grup terapisi de etkili olabilir.

 • Dermatolojik tedavi: Cilt hasarlarını onarmak ve enfeksiyon riskini azaltmak için kortizon içeren kremler, antibiyotikler ve diğer ilaçlar kullanılır.

 • Hobi ve ilgi alanlarının geliştirilmesi: Boş zamanları dolduracak yeni hobiler edinmek hastalıktan uzak kalmayı kolaylaştırır.

 • Yapısal değişiklikler: Stres faktörlerini azaltacak iş veya çevre değişiklikleri yapılabilir.

Tedavi kombine edilen farklı yaklaşımlardan oluşur. Uzun süreli, kararlı ve ısrarcı çaba gerektirir. Nüksler olabileceği için, tedavi kesildikten sonra da izleme önemlidir. Tedaviye rağmen nükslerin görülmesi, trikotillomani kronik bir hastalık olduğunun göstergesidir.

Trikotillomani Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar

Trikotillomani hakkında doğru olmayan birkaç yaygın yanlış anlamalar şunlardır:

1. Trikotillomani bir alışkanlık veya kötü bir alışkanlık olarak düşünülür: Trikotillomani, istem dışı bir davranış bozukluğudur ve kişinin kontrolü dışında gerçekleşir. Bu nedenle, bir alışkanlık veya kötü bir alışkanlık olarak görülmemelidir.
2. Trikotillomani sadece saç koparma ile ilgilidir:
3. Trikotillomani, saç koparma davranışı ile ilişkilendirilir, ancak aynı zamanda diğer vücut kıllarının koparılması da dahil olmak üzere diğer kılların koparılması ile de ilgilidir.
4. Trikotillomani sadece çocuklar arasında yaygındır:
5. Trikotillomani, her yaşta insanı etkileyebilir ve çocuklar kadar yetişkinlerde de görülebilir.
6. Trikotillomani tedavi edilemez:
7. Trikotillomani tedavi edilebilir. Tedavi, bireysel psikoterapi, ilaç tedavisi veya her ikisinin bir kombinasyonu olabilir. Tedavi, semptomların azaltılmasına ve kontrol edilmesine yardımcı olabilir.
8. Trikotillomani yalnızca stresli durumlarda ortaya çıkar:
9. Trikotillomani, stresli durumlar nedeniyle ortaya çıkabilir, ancak aynı zamanda sıkılmadan veya sadece otomatik bir davranış olarak da ortaya çıkabilir. Bu nedenle, sadece stresle ilgili bir durum olarak düşünülmemelidir.

Dengem Saç Koparma Hastalığı Konusunda Nasıl Yardımcı Olabilir?

Dengem, alanında uzman psikologlarımızla yanınızda! Dengem psikologları, Bilişsel Davranışçı Terapi gibi terapötik müdahalelerle semptomların tedavisinde yardımcı olabilir. İstediğiniz zaman, istediğiniz psikoloğumuzla randevu oluşturabilirsiniz. Avrupa’da; Türkçe, Almanca, İngilizce dillerinde terapi almak artık çok kolay!

dengem’le ruhunuza iyi bakın…

Diğer Makaleler:

• Madde bağımlılığı nedir ve nasıl kurtulunur?
• Ağır Depresyon (Majör Depresyon) nedir?
• Trikotillomani nedir / Saç Koparma Hastalığı

Kaynaklar

[Trichotillomania]. (2022, May 9). PubMed. Trikotillomani nedir / Saç Koparma Hastalığı