Vazgeçmek Neden Bu Kadar Zor? Ne zaman vazgeçmeliyiz?

Vazgeçmek nedir veya pes etmek nedir?

İnsan doğasının gereği olarak –diğer bir deyişle toplumsal yapıların dayatmalarıyla- , ileriye gitmeye, başarmaya, haklı olmaya odaklıdır.

Bir olguyu, olayı veya düşünceyi “bırakmak” bu yüzden kişiye korkutucu gelebilir; çünkü sonucunda durmaya, başarısız olmaya ve haksız çıkmaya ve akışın getirdiklerine güvenmeye olan inancını tazelemeye yürekten bağlanması pek de kolay değildir. Herhangi bir şeyde

• İnatçı ol
• Pes etme
• Sen yaparsın.
• Sen en mükemmelisin.
• Yapamayacağın hiçbir şey yok.

gibi baskıları hepiniz hayatınızın bir döneminde duymuşsunuzdur. Ancak unuttuğumuz nokta şudur ki; birey, zaman zaman düşecek, yaralar alacak ve bunun sonucunda tekrar yeşerecek ve yeniden başlamaya fırsat bulacaktır. Kuru cümlelerle ifade edildiğinde şu an “o kadar kolay mı ?” dediğinizi duyar gibiyiz. Peki nedir bu zorluklar? Gelin beraber bakalım

Vazgeçmek neden bu kadar zor?

• Toplumsal Faktörler: Yazımınızın girişinde de bahsettiğimiz toplumsal normlar, bazı durumlarda vazgeçmek gerektiğinde zorlayıcı olabiliyor. Çevrenin onayı ve kabulü için vazgeçmemiz gereken durumları ötelememize neden olabilir ve toplumun beklentilerinden vazgeçmemek, kendi istek ve ihtiyaçlarımızdan vazgeçmeyi doğurabilir.
• Bağlılık: Bir hedefe bağlandığınızda ondan ayrılmak zor olabilir çünkü onunla duygusal veya fiziksel bağ kurmuş olabilirsiniz. Örnek verecek olursak, sağlıklı yaşam stilini benimsemeye karar vermiş birisi, hızlı ve paketlenmiş atıştırmalıklardan vazgeçmekte güçlük çeker. Bunun nedeni ise bu tür yiyeceklere olan fiziksel ve psikolojik bağıdır.
• Beklentiler ve Umutlar:  Başladığınız yolda, umutlar ve beklentiler doğrultusunda ilerlersiniz. Bu durum vazgeçmenin önündeki bir engeldir.
• Zaman, emek ve enerji: Verilen emek ve harcanan zaman, sarf edilen temponun geri getirilemez olması, vazgeçmek konusunda direnmeye sebep olur.

Vazgeçme aşamasında olduğumuzu nasıl anlarız?

Vazgeçme genellikle birden fazla belirti ile kendini gösterebilir. Farklı durumlar için farklı belirtiler olabileceğinden, genel olarak vazgeçmenin belirtileri şunlardır:

1. Motivasyon Kaybı: Kişi, genellikle daha önce ilgi gösterdiği veya heyecan duyduğu konulara karşı ilgisizleşebilir. Hedeflere ulaşma konusunda duyduğu istek azalabilir.

2. Duygusal Denge Kaybı: Depresyon, huzursuzluk veya umutsuzluk gibi duygusal değişiklikler gözlemlenebilir. Kişi, genellikle eskiden keyif aldığı aktivitelerle ilgilenmeyebilir.

3. Fiziksel Belirtiler: Yorgunluk, enerji eksikliği, uyku problemleri veya sindirim problemleri gibi fiziksel semptomlar vazgeçmenin belirtileri olabilir.

4. Sosyal İzolasyon: Kişi, sosyal etkileşimlerden kaçınmaya başlayabilir, arkadaşlarıyla görüşme sıklığını azaltabilir veya sosyal etkinliklere katılmak istemeyebilir.

5. Negatif Düşünceler: Kişi, sıklıkla umutsuzluk, düşük benlik saygısı, kendini suçlama veya başarısızlık hissi gibi negatif düşünceler içine girebilir.

6. Bilinçsiz Davranış Değişiklikleri: Kişi, bilinçli olarak farkında olmasa da kullandığı dil, beden dili veya alışkanlıklarında farklılık gösterebilir.

7. Kararsızlık: Zor kararlar verme konusunda sürekli tereddüt edebilir veya kararsızlık yaşayabilir.

8. Dikkat ve Hafıza Zorlukları: Vazgeçme sürecinde kişi, daha az odaklanmış hissedebilir veya unutkanlık yaşayabilir.

Vazgeçmenin Önemi

Vazgeçmek Neden Önemlidir? Bir hedefe ulaşmak önemli olabilir, ama bazen sağlığımız için vazgeçmek gerekebilir. Genelde pes etmek olarak adlandırılan ne kadar yaralayıcı bir süreç gibi gözükse de bize kattığı artılar olabilir.

Vazgeçmek, ruhsal olarak da önemli bir süreçtir. Kişinin kendi sınırlarını fark etmesine; öz saygı ve öz sevgisini güçlendirmesine, kendine olan şefkatinin artmasında atılan ilk adım olabilir. Böyle bir durumda bireyin kendini öncelemesi ona çok şey katacaktır. Sonuç olarak bir şeyin sonu, yeni bir şeyin başlangıcı değil midir?

Bazı durumlara bırakmak, çok sevdiğim bir kadının, (Cemile Gül Aygül) söylediği gibi “anlamamız gerekeni anlamamıza” yardımcı olacak ve deneyimlerimizin ışığında yeni bir rota çizilmesini sağlayacaktır.

Eğitimsel ve mesleki açıdan bizi geliştiren yönlere sahip olduğunu da unutmamalıyız. Bir tez yazarken ya da projede eksiklerimizi fark ederiz. Farklı bir yöntem denemek gelişmemize ve hedefe ulaşmamıza yardımcı olur. Bu yolculukta büyümeye katkı sağlar.

Peki, hangi durumlarda vazgeçip hangi durumlarda mücadele edilmeli? Bu sorunun yanıtı, kişisel tercihlere, özel durumlara göre değişecektir. Her iki durumda da artılarımız eksilerimiz olabilir.

Bu yüzden iyi düşünüp iyi karar vermek yararımıza olacaktır. Örneğin boşanma sürecine girmeye hazırlanan bir çifti düşünelim. Evliliklerini devam ettirmek için mücadele adımlarını atabilecek içsel ve dışsal motivasyonları (motive edecek etmenleri) var mı?

Kısaca, kendilerini psikolojik olarak bu duruma hazır hissediyorlar mı?

Bu evliliğin onlara kattığı eksiler ve artıların yanında, dayanışma güçlerini de hesaba katarak karar verme sürecini yönetmeleri gerekecektir.

Ne zaman vazgeçmeliyiz?

1.      Hedefler: Dönüp baktığımız zaman hedeflerimle zihinsel, psikolojik ve sosyal anlamda uyuşmadığımızı anladığımız takdirde, iyileştirilemeyecek durumlar varsa, bırakmak yararlı olacaktır.

2.      İlişkiler: Aile, meslektaşlar, eş ve çocuklar olan iletişim sorunları bizleri vazgeçmeye itebilir. Farklı iletişim yolları denedikten sonra çözüme ulaşılamadığı durumlarda vazgeçmek, sağlığınızı ve mutluluğunuzu korumak için iyi bir seçenek olacaktır.

3.      Gücümüzüm kalmadığını hissettiğimiz durumlar: Yoğun stres, derinden hissettiğimiz duygusal baskı gibi durumları gözden geçirerek gerekirse vazgeçmek daha iyi bir ruh hali için önemli olabilir.

4.      Takıntılı Düşünceler: Bir kişi, olay ya da durumda sınırlayıcı düşüncelere sahip olmak geniş bir perspektiften bakmamızı engelleyebilir.

Ancak unutulmamalıdır ki, bu önerileri bakış açınızı genişletmek için tavsiye niteliğindedir. Psikoloji alanında tahsis yapmış bir profesyonelden destek almak gerekebilir.

Pes Etmenin Olumlu Yönleri Nelerdir?

• Pes etmek Kriz yönetimi sağlar. Beklenmedik durumlarda vereceğimiz tepkileri yönetebilmek oldukça önemli biri süreçtir.
• Duygu kontrolümüzü geliştirmemiz için katkıda bulunur. Vazgeçmek, duyguları kontrol etmek için atacağımız ilk adımdır.
• Vazgeçmek, öz şefkatimize odaklanmamıza olanak sağlar. Kendimiz dışındaki durumlardan önce benliğimizi öncelik haline getirmemize katkıda bulunur. Başka bir deyişle biz her anlamda iyi hissetmemiz, önümüzde açılacak yolların genişlemesini sağlayacaktır.
• Belirli bir duruma tutunmayı bırakmak, üzerimizdeki yoğun fiziksel ve ruhsal baskıyı azaltmamıza yardımcı olur.
• Pes etmek yeni fikirler sunar ve hedeflere odaklanmamızı sağlar. Serbest düşünce tarzı bize daha uygun seçenekler sunar. Vazgeçmekle ilgili kimden yardım alacağım? Aşağıdaki terapi yöntemleri size yol gösterecektir.

Vazgeçmek için Alınabilecek Çeşitli Terapi Yöntemleri

Vazgeçmek ile ilgili yaşanan zorluklarda kullanılan terapi yöntemleri, kişinin belirli bir durum, alışkanlık, bağımlılık veya ilişkiden vazgeçme sürecine odaklanabilir. Bunun için çeşitli terapi türleri mevcuttur. İşte bazıları:

1. Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Kişinin düşünce, duygu ve davranışlar arasındaki ilişkiyi fark etmesine ve negatif düşünce kalıplarını pozitif olanlarla değiştirmesine yardımcı olur. Bu, vazgeçme sürecinde kişinin motivasyonunu artırabilir ve tekrarlama ihtimalini azaltabilir.
2. Motivasyonel Görüşme: Kişinin değişim için içsel motivasyonunu artırarak vazgeçme sürecinde proaktif olmasını sağlamak için kullanılır. Terapist, kişinin kendi kendine olan inancını artırarak ve değişim için önemli nedenleri keşfederek sürece yardımcı olur.
3. Duygusal Odağa Dayalı Terapi (Aile Terapisi Dahil): Duygusal bağlar ve ilişkiler vurgulandığında, özellikle ilişkiler ile ilgili vazgeçme süreçlerinde faydalı olabilir.
4. Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT): Bu yaklaşımda, kişinin zor duyguları ve düşünceleri kabul etmeyi öğrenmesi ve kendi değer ve hedefleri doğrultusunda hareket etmesi teşvik edilir.
5. Psikanalitik/Psikodinamik Terapi: Kişinin geçmiş deneyimleriyle kurduğu duygusal bağları analiz ederek ve vazgeçmek istediği şeylerin altında yatan nedenleri keşfederek yardımcı olur.
6. Grup Terapisi: Benzer zorluklarla karşılaşan diğer bireylerle destek ve deneyimlerin paylaşıldığı ortam sunar.
7. Aile Terapisi: Vazgeçme süreci sıklıkla ilişkileri etkilediğinden, aile terapisi, aile üyelerinin birbirlerine destek olmalarını sağlamak ve ilişkileri iyileştirmek için kullanılır.

Vazgeçmek için ipuçları

Vazgeçme sürecinde ne tür desteklere ihtiyaç duyulduğu bireysel farklıklar gösterebilir ve bazen birden fazla türde destek gerekebilir. Destek alınabilecek bazı kaynaklar şunları içerebilir:

•  Destek Grupları: Bağımlılık, kayıp, büyük yaşam değişiklikleri gibi konularla ilgili deneyimleri olan diğer kişilerle etkileşimde bulunabilirsiniz.
• Aile ve Arkadaşlar: Güvenilen kişiler, moral ve duygusal destek sunabilir.
• Danışmanlar ve Koçlar: Özel konularda, örneğin kariyer değişikliği veya yaşam koçluğunda hedeflediğiniz değişiklikler için yardım sunabilirler.
• Çevrimiçi Destek Platformları: Uzmanlar ve topluluklar tarafından sunulan çevrimiçi kaynaklar ve forumlar.
• Kitaplar ve Eğitim Malzemeleri: Kişisel gelişim ve değişimle ilgili konularda rehberlik ve motivasyon sağlayabilir.

Terapilere ek olarak bu destek yöntemleri, vazgeçmenin zorluğunu hafifletmeye ve direncinizi artırmaya yardımcı olabilir. En önemlisi, destek aramakta tereddüt etmemelisiniz; birçok insan zor zamanlarında yardım alarak önemli başarılar elde etmiştir.

Diğer makaleler:

Başarısızlık korkusu ve bunu nasıl yenebilirsiniz?

İnsanları Memnun Etme Çabası – People Pleasing

Kaynaklar:

The Psychology Behind Giving Up, Walden University

Why Is It So Hard to Leave a Bad Job? Marlo Lyons, 2023, pes etmek