Anoreksiya Nervoza nedir ve nasıl tedavi edilir?
Randevu veya dengem hakkında sorularınız mı var?
| Telefon Almanya: | +49 6409 33 23 999 |
|---|---|
| Telefon İsviçre: | +41 41 588 10 15 |
| Mesaj gönder: | |
| İletişim formu |
Yeme bozukluğu nedir?
Yeme bozukluğu (Anoreksiya nervoza, Bulimia) olan bir kişi yemek konusunda takıntılı düşüncelere sahiptir. Sürekli yemek, vücut şekli, nasıl göründüğü ve kilo ile ilgilidir.
Daha önce hiç yeme bozukluğuna sahip birini gördünüz mü?
Ya da siz yeme ve kilo konusunda ekstra takıntılı düşünceler yaşadınız mı?
Yeme bozuklukları, sağlıksız beslenme alışkanlıklarının gelişmesine neden olan bir dizi psikolojik ve davranışsal durumdur. Yiyecek, vücut ağırlığı veya vücut şekli ile ilgili bir takıntı ile başlayabilirler. Ağır vakalarda yeme bozuklukları ciddi sağlık sonuçlarına neden olabilir ve tedavi edilmezse ölümle bile sonuçlanabilir.
Yeme bozukluğu olan kişilerde çeşitli belirtiler olabilir. Yaygın semptomlar arasında şiddetli gıda kısıtlaması, aşırı yemek yeme, kusma veya aşırı egzersiz yapma gibi davranışlar yer alır. Hayatı bir çok açıdan etkisi altına alabilir. Bu durum kişinin pek çok açıdan zarar görmesiyle sonuçlanabilir.
Kadınlarda mı erkekler de mi daha fazla yeme bozukluğu görülür?
Yeme bozuklukları yaşa veya cinsiyete bağlı değildir. Ancak, kadınlar da yeme bozukluğu görülme oranı erkeklere oranla oldukça yüksektir.
Anoreksiya ve bulimia aralarında bir fark var mı?
Siz bu ikisi arasındaki farkları biliyor musunuz? Anoreksiya Nervoza ve bulimia her ikisi de yeme bozukluğudur. Çarpık ve gerçek dışı vücut algısı gibi benzer semptomlara sahip olabilirler. Ancak, yemekle ilgili farklı davranışlar görülebilir.
Örneğin, anoreksiyası (Anoreksiya Nervoza ) olan kişiler kilo vermek için gıda alımlarını ciddi şekilde azaltırlar. Bulimia hastaları ise kısa bir süre içinde aşırı miktarda yemek yer. Ardından kilo alımını önlemek için püre haline getirir. Veya başka yöntemler kullanır.
Anoreksiya nervoza nedir?
Anoreksiya nervoza şiddetli zayıflık ve gıda alımının kısıtlanması olarak ifade edilebilir. Anoreksiyası olan kişiler genellikle kilo alma konusunda yoğun bir korku yaşarlar.
Bir çoğu normalin çok altında bir kiloya sahip olmalarına rağmen vücutlarının büyük ve şişman olduğunu hisseder. Düşük kilolu olduklarını inkar edebilirler. Ayrıca içinde bulundukları durumun tıbbi sonuçlarını inkar etmeleri yaygın olarak görülebilir.
Anoreksiya nervoza genellikle duygusal travma, depresyon veya anksiyeteden kaynaklanabilen çarpıtılmış bir beden algısından kaynaklanır. Bazı insanlar aşırı diyet yapmayı veya kilo vermeyi hayatlarında kontrolü yeniden kazanmanın bir yolu olarak görebilir. Yani, hayatlarında kontrol etmek istedikleri şeyleri sağlıklı şekilde kontrol edememişlerdir. Bu durum kontrol edebildikleri bedenle ve yemekle ilgili şeyleri aşırı kontrol etmelerine neden olabilir.
Yeme bozukluğunun genel belirtileri nelerdir?
Farklı yeme bozukluğu türlerinin farklı semptomları vardır, ancak her durum, yeme ve kilo ile ilgili konulara aşırı derecede odaklanmayı içerir. Yiyecek ve kilo ile ilgili meşguliyetler, kişinin zamanının çoğunu alır ve yaşamın diğer yönlerine odaklanmayı zorlaştırabilir.
Yeme sorunlarının zihinsel ve davranışsal belirtiler şunları içerebilir:
- kilo kaybı
- toplum içinde yemek yeme endişesi
- ağırlık, yiyecek, kalori, yağ gramları veya diyet ile meşgul olma
- kabızlık, soğuk intoleransı, karın ağrısı, uyuşukluk veya aşırı enerji şikayetleri
- yemek saatinden kaçmak için bahaneler
- yoğun kilo alma veya “şişman” olma korkusu
- kilo kaybını gizlemek veya sıcak kalmak için katmanlar halinde giyinme
- tüketilen gıda miktarını ve türünü ciddi şekilde sınırlamak ve kısıtlamak
- belirli yiyecekleri yemeyi reddetmek
- aç hissetmeyi reddetmek
- kalorileri “yakma” ihtiyacını ifade etmek
- tekrar tekrar tartmak
- tıkınırcasına yeme ve temizleme kalıpları
- yemek etrafında ritüeller geliştirmek
- aşırı egzersiz
- yemek yemeden başkaları için yemek pişirmek
- adet dönemlerini kaçırma (tipik olarak adet gören kişilerde)
Anoreksiya nervoza belirtileri nelerdir?
Anoreksiyaya sebep olabilecek birçok farklı duygusal, davranışsal ve fiziksel belirti vardır. Fiziksel belirtiler şiddetli olabilir. Hayati tehlike içerebilir.
- şiddetli kilo kaybı
- uykusuzluk
- kabızlık
- halsizlik ve yorgunluk
- baş dönmesi ve bayılma
- İncelen ve kırılan saçlar
- parmaklarda mavimsi renk
- kuru, sarımsı cilt
- soğuğa tahammül edememe
- adet döngüsünde bozulmalar
- vücutta, kollarda ve yüzde tüylü kıllar
- düzensiz kalp atışı
Anoreksiyası olan bir kişi, fiziksel belirtiler fark edilmeden önce belirli davranış değişiklikleri sergileyebilir. Buna şunlar dahildir:
- öğün atlamak
- ne kadar yemek yedikleri hakkında yalan söylemek
- sadece düşük kalorili yiyecekleri yemek
- alışılmadık yeme alışkanlıkları edinmek
- vücutları hakkında kötü konuşmak
- bol kıyafetlerle vücutlarını saklamaya çalışmak
- diğer insanların önünde yemek yemeyi gerektirebilecek durumlardan kaçınmak
- plaj gibi vücutlarının ortaya çıkabileceği durumlardan kaçınmak
- çok yoğun bir şekilde egzersiz yapmak şeklinde olabilen aşırı egzersiz
- Anoreksiyanın duygusal belirtileri bozukluk ilerledikçe artabilir. Bunlar şunları içerir:
- zayıf benlik saygısı ve beden imajı
- sinirlilik, ajitasyon veya diğer ruh hali değişiklikleri
- sosyal izolasyon
- depresyon
- kaygı
Bulimia nedir?
Bulimia nevroza hastası bir kişi zaman içinde yiyeceklerle sağlıksız bir ilişki geliştirebilir. Zarar verici tıkınırcasına yeme döngülerine kapılabilir. Ardından ise tükettikleri kaloriler konusunda paniğe kapılabilir. Bu durum, kilo alımını önlemek için aşırı davranışlara yol açabilir.
İki farklı bulimia türü vardır. Birinci tipte bir kişi tıkınırcasına yedikten sonra düzenli olarak kusturmaya çalışır. Diğer tipte bir kişi tıkınırcasına yedikten sonra kilo almayı önlemek için kusmak yerine oruç tutabilir. Veya aşırı egzersiz yapabilir.
Bulimiyası olan birçok kişi yeme davranışları kontrolden çıktığı için anksiyete yaşayacaktır.
Bulimia belirtileri nelerdir?
Anoreksiyada olduğu gibi, bulimia hastalığına işaret edebilecek birçok farklı duygusal, davranışsal ve fiziksel belirti vardır. Fiziksel belirtiler şiddetli ve hayatı tehdit edici olabilir. Bunlar şunları içerir:
- önemli miktarlarda artan ve azalan kilo
- çatlamış dudaklar
- kanlı gözler
- diş minesinin aşınması ve diş etlerinin çekilmesi nedeniyle ağız hassasiyeti
Bulimia nervoza hastası olan bir kişi, fiziksel belirtiler fark edilmeden önce belirli davranış değişiklikleri sergileyebilir. Buna şunlar dahildir:
- kilo veya görünüm hakkında endişelenmek
- rahatsızlık verecek kadar yemek yemek
- yemek yedikten hemen sonra tuvalete gitmek
- çok fazla egzersiz yapmak
- kalorileri kısıtlamak veya belirli gıdalardan kaçınmak
- başkalarının önünde yemek yemek istememek
Duygusal belirtiler bozukluk ilerledikçe artabilir. Bunlar şunları içerir:
- zayıf olma benlik algısı
- beden imajında bozulma
- sinirlilik, ajitasyon veya diğer ruh hali değişiklikleri
- sosyal izolasyon
- depresyon
- kaygı
Yeme bozukluğunun nedenleri nelerdir?
Anoreksiya veya bulimiyanın neden ortaya çıktığı net değildir. Karmaşık biyolojik, psikolojik ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonundan kaynaklanabileceğine inanmaktadır. Bu faktörler şunları içerebilir:
Genetik. Eğer ailenizde yeme bozukluğu olan biri varsa, yeme bozukluğu geliştirme olasılığınız daha yüksek olabilir. Bunun nedeni, genetik yatkınlıktır.
Psikolojik arka plan. Travma yaşamış, anksiyete veya depresyon gibi ruh sağlığı sorunları olan kişilerin yeme bozukluğu geliştirme olasılığı daha yüksek olabilir. Stres, olumsuz benlik algısı, düşük öz saygı da bu davranışlara neden olabilir.
Ayrıca aile ilişkileri, fiziksel/cinsel istismar, kayıp ve çatışma yeme bozukluklarını tetikleyebilir. Zorbalığa maruz kalmak özellikle büyürken kilo ve dış görünüşle ilgili yorumlar almak da yeme bozukluklarını etkileyebilir.
Ayrıca çocukken aşırı kilolu olmak da bir tetikleyici olabilir. Eğer çocukluk kilolarınız üzerinden olumsuz bir deneyime maruz kaldıysanız yeme sorunlarınız tetiklenebilir.
Toplumsal baskılar. Güzelliğin zayıflıkla eş tutulması son yıllarda yaygınlaşan bir durumdur. Güzellik algısı standart bir beden tipine ulaşma arzusunu sürekli hale getirebilir. Bu durum medyadan ve akranlardan gelen baskılarla daha da artabilir.
Yeme bozuklukları ilişkileri nasıl etkiler?
Yeme bozuklukları yavaş yavaş ve sinsice gelişirler. Ancak bir kez oluştuktan sonra kişinin yemekle olan ilişkisinden daha fazlasını etkilerler. Sosyal ilişkilere de zarar verirler. Hastalığı yaşayan kişiden çok daha fazlasını etkilerler.
Ebeveynler, kardeşler, arkadaşlar ve partnerler de yeme bozukluğunun zararlarına maruz kalabilir. Sevdikleri kişiyle olan ilişkileri, genellikle bu hastalığın varlığında etkilenir.
Yeme bozukluğu kişinin gündemini ne kadar meşgul ederse ilişkilerinden fiziksel ve duygusal olarak o kadar uzaklaşır. Yeme bozukluğuyla yaşayan birinin partneri olmak oldukça zorlayıcı olacaktır. Hastalık ilişkilerinde oldukça ön planda olabilir.
Yeme bozukluğu olan ilişkilerde sıklıkla iletişim, duygusal sağlık ve cinsel yakınlıkla ilgili sorunların görülme ihtimali yüksektir. Bu yüzden eşiniz, sevgiliniz veya partneriniz de yeme bozukluğu görülüyorsa sizin de etkilenme riskiniz yüksek olacaktır.
Önlem almak da fayda olabilir. Öncelikle gerekli bilgilere sahip olduğunuzdan emin olun. Yeme bozukluklarının tedavisinde geç kalmamak için gereken Tedavileri araştırın. En kısa sürede terapi sürecine başlamasına destek olun.
Sizin için de ayrıca bir terapi süreci gerekebileceğini unutmayın. Terapistiniz gereken sağlık kontrolleri için sizi bilglendirecektir. Bunun uzun bir süreç olabileceğini unutmayın.
Yeme bozuklukları anoreksiya ve bulimia nasıl teşhis ve tedavi edilir?
Olumlu sonuçlar için zamanında teşhis ve tedavi önemlidir. Yeme bozukluğu olan hastaların yardım aramadan önce uzun süre bekleyebildiklerini söyleyebiliriz. Birçoğu yardım ve tedavi arama konusunda kararsız bir tutum sergileyebilmektedir. Çünkü başlangıçta kendilerinde bir sorun görmemektedirler.
Doktorunuz veya psikoloğunuz bir yeme bozukluğunuz olduğundan şüphelenirse, tanı koymaya yardımcı olmak için çeşitli testler yapabilir. Yeme bozukluğu sebebiyle doktora gittiğinizde ilk adım fiziksel bir muayene olacaktır.
Doktorunuz vücut kitle indeksinizi belirlemek için sizi tartacaktır. Kilonuzun zaman içinde nasıl dalgalandığını görmek için muhtemelen geçmişinize bakacaklardır. Doktorunuz muhtemelen yeme ve egzersiz alışkanlıklarınız hakkında sorular soracaktır. Ayrıca sizden bir ruh sağlığı anketi doldurmanızı da isteyebilirler.
Bu aşamada doktorunuz muhtemelen laboratuvar testleri de isteyecektir. Bu, kilo kaybının diğer nedenlerini anlamaya yardımcı olabilir.
Bu süreçte bir psikoterapist desteğine ihtiyaç duyulabilir. Ayrıca beslenme düzeninizi tekrar yoluna koymanıza yardımcı olması için sizi bir beslenme uzmanına da yönlendirebilir. Terapi süreçleri, aile terapisi, bilişsel-davranışçı terapi ve kişilerarası psikoterapi, bireylerin yaygın yeme bozukluğunun üstesinden gelmelerine yardımcı olabilir.
Bilişsel-davranışçı terapi, bireylerin görünüşleri hakkında sahip oldukları gerçekçi olmayan olumsuz düşünceleri değiştirmelerine ve yeme davranışlarını değiştirmelerine yardımcı olur. Kişilerarası psikoterapi, bireylerin ilişkilerinin kalitesini artırmalarını sağlar. Çatışmaları nasıl ele alacaklarını öğrenmelerine ve sosyal ağlarını genişletmelerine yardımcı olur.
Yeme bozukluğunun ciddi etkileri meydana gelmişse, doktorunuz yatarak tedavi görmenizi tavsiye edebilir. Bu, doktorunuzun veya başka bir tıp uzmanının yaşanan sorunun pek çok açıdan gözlemlenmesi için gereklidir.
Yeme bozukluklarının, anoreksiya ve bulimianın diğer hastalıklarla ilişkisi nedir?
Yeme bozuklukları çok çeşitli sağlık sorunlarıyla ilişkili olabilir. Yeme bozukluğu yaşayan biri pek çok sağlık sorununa Zemin hazırlamaktadır. Anoreksiya, yetersiz beslenmeye yol açar. Bu durum vücuttaki çeşitli organları etkileyebilir.
Yaygın etkiler arasında düşük vücut ısısı, zayıf kan dolaşımı, kuru cilt, yüz ve vücut kıllarında artış, adet görememe gibi durumlar yer alır. Bu durum ayrıca organ yetmezliğine neden olabilir. Kendi kendine kusma beden dengesini bozabilir.
Genellikle ek ruh sağlığı sorunları vardır. Yeme bozukluğu olan kişiler arasında, genel nüfusa göre daha yüksek bir ruhsal hastalık prevalansı vardır. Anoreksiya ile birlikte depresyon ve anksiyete (genel anksiyete, kompulsif bozukluk belirtileri ve sosyal anksiyete dahil) görülme sıklığı artar. Anksiyete belirtileri yeme bozukluğundan önce de mevcut olabilir ve bazı durumlarda depresyon ve anksiyete belirtileri iyileşmeden sonra da devam edebilir.
Bulimia ve tıkınırcasına yeme bozukluklarında anksiyete, depresyon, madde bağımlılığı gibi durumların görülme sıklığının arttığını görebiliriz.
Yeme bozuklukları, anoreksiya ve bulimia öldürür mü?
Yeme bozuklukları kişilerin sağlığını büyük oranda etkileyebilir. Bu durum organ yetmezliğine kadar gidebilir. Ayrıca besinsizlik, susuzluk farklı sağlık sorunlarına yol açabilir. Eğer bu süreçte kişi tedavi olmazsa ölüme gidebilecek bir çok durum yaşanabilir.
Dengem yeme bozukluğu anoreksiya ve bulimia konusunda ne yapabilir?
Dengemin alanında uzman psikologları yeme bozukluğu konusunda sizlere hizmet verebilirler. Gerek psikiyatri hizmeti gerekse psikoterapi hizmeti dengem bünyesinde sağlanmaktadır.
Yeme bozukluğu hayatınızın genelini etkileyebilen bir sorundur. İlişkileriniz, iş hayatınız, sağlığını etkilenmeden tedavi olabilirsiniz. Aksi halde bu durumdan kurtulmak daha zorlayıcı olacaktır.
Online olarak dilediğiniz yerden ve istediğiniz zaman dengemden hizmet alabilirsiniz. Kendi seçtiğiniz psikologlar ücretsiz ön görüşme ile size yardımcı olabilir.
Dengemle ruhunuza iyi bakın!
Quellangaben:
- American Psychiatric Association. (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (5th ed.).
- National Institute of Mental Health. (2020, February). Eating disorders.
- National Eating Disorders Association. (n.d.). Anorexia nervosa.
- National Eating Disorders Association. (n.d.). Bulimia nervosa.