Dissosiyatif kimlik bozukluğu (DKB) nedir?
Randevu veya dengem hakkında sorularınız mı var?
| Telefon Almanya: | +49 6409 33 23 999 |
|---|---|
| Telefon İsviçre: | +41 41 588 10 15 |
| Mesaj gönder: | |
| İletişim formu |
Dissosiyatif kişilik bozukluğu nedir?
Dissosiyatif kişilik bozukluğu çoklu kişilik bozukluğu olarak da bilinmektedir. Dissosiyatif bozukluklar, düşünceler, anılar, çevre, eylemler ve kimlik arasında bir kopukluk yaşanmasına neden olan zihinsel bozukluklardır.
Dissosiyatif bozukluğu olan kişiler gerçeklikten istemsiz ve sağlıksız yollarla kaçarlar. Günlük yaşamda işlevsellikte sorunlara neden olurlar. Yani, günlük hayattaki rutinlerini sürdüremez hale gelirler.
Dissosiyatif bozukluk genellikle travmaya bir tepki olarak gelişebilir. Bu bozukluk, zihni meşgul ederek zor anıları uzak tutmaya yardımcı olur. Hafıza kaybından, alternatif farklı kimliklere kadar değişen semptomlar görülebilir.
Semptomların türü sahip olduğunuz dissosiyatif bozukluğun türüne bağlıdır. Stresli yaşam olayları, semptomları geçici olarak kötüleştirerek daha belirgin hale getirebilir.
Dissosiyatif bozukluk vaka örnekleri, özellikle filmlere yansıyan örnekler, oldukça etkileyici olabilir. Çoklu kişilik bozuklukları gerçek dışı görünebilir. Yani, bir kişinin peş peşe farklı kişiliklere bürünmesi gerçekçi gelmese de örnekleri mevcuttur.
Toplumda çok sık görülmemesi bu bozukluğu daha da gizemli hale getirmektedir. Az sayıda olmasına rağmen, yine de aşağıdaki belirtileri taşıyorsanız mutlaka bir uzmana danışmanız da fayda olacaktır.
Dissosiyatif kişilik bozukluğu belirtileri nedir?
Belirtiler ve semptomlar, sahip olduğunuz dissosiyatif bozuklukların türüne bağlıdır. Ancak şunları içerebilir:
- Belirli zaman dilimlerine, olaylara, kişilere ve kişisel bilgilere ilişkin hafıza kaybı (amnezi)
- Kendinizden ve duygularınızdan kopmuş olma hissi
- Çevrenizdeki insanları ve nesneleri çarpıtılmış ve gerçek dışı olarak algılama
- Bulanık bir kimlik duygusu
- İlişkilerinizde, işinizde veya hayatınızın diğer önemli alanlarında önemli stres veya sorunlar
- Duygusal veya mesleki stresle iyi başa çıkamama
- Depresyon, anksiyete gibi ruh sağlığı sorunları
- İntihar düşünceleri
Dissosiyatif kişilik bozukluğu nedenleri nedir?
Dissosiyatif bozukluk genellikle travma ile başa çıkmanın bir yolu olarak gelişir. Bu bozukluklar çoğunlukla uzun süreli fiziksel, cinsel veya duygusal istismara maruz kalan çocukluklarda görülebilir. Veya daha az sıklıkla korkutucu veya öngörülemeyen bir ev ortamında ortaya çıkar.
Savaş veya doğal afetlerin yarattığı stres de dissosiyatif bozukluklara yol açabilir. Çocukluk döneminde kişisel kimlik hala şekillenmektedir. Bu nedenle bir çocuk, travmatik bir deneyim yaşadığında dissosiyatif baş etme özellikleri gösterebilir.
Dissosiyatif kişilik bozukluğu kimlerde görülebilir?
Çocukluk döneminde uzun süreli fiziksel, cinsel veya duygusal istismara maruz kalan kişilerde dissosiyatif bozuklukların gelişme riski en yüksektir. Savaş, doğal afetler, kaçırılma, işkence gibi travmatik olayları yaşayan çocuklar ve yetişkinler de bu durumları geliştirebilir.
Dissosiyatif kişilik bozukluğu türleri nedir?
Dissosiyatif amnezi. Normal unutkanlıktan daha şiddetli olan ve tıbbi bir durumla açıklanamayan hafıza kaybıdır. Sıradan bir unutkanlıkla açıklanamaz. Kendiniz veya hayatınızdaki olaylar ve kişiler hakkında, özellikle de travmatik bir döneme ait bilgileri hatırlayamazsınız.
Dissosiyatif amnezi, yoğun savaş, deprem, travmatik olaylar gibi belirli bir zamandaki olaylara özgü olabilir. Ya da daha nadiren kendinizle ilgili hafızanızı tamamen kaybetmeyi içerebilir. Dissosiyatif füg Bazen bir seyahat ile veya hayatınızdan şaşkın bir şekilde uzaklaşmayı içerebilir.
Bir amnezi sürecinde genellikle aniden ortaya çıkar. Dakikalar, saatler veya nadiren aylar veya yıllar sürebilir.
Dissosiyatif kimlik bozukluğu. Eskiden çoklu kişilik bozukluğu olarak bilinen bu bozukluk, alternatif kimliklere “geçiş” ile ifade edilir. Kafanızın içinde konuşan veya yaşayan iki veya daha fazla kişinin varlığını hissedebilirsiniz.
Başka kimlikler tarafından ele geçirilmiş gibi hissedebilirsiniz. Her kimliğin kendine özgü bir adı, kişisel geçmişi olabilir. Ses, cinsiyet, tavır ve hatta gözlük ihtiyacı gibi fiziksel özelliklerde belirgin farklılıklar görülebilir.
Her bir kimliğin diğerlerine ne kadar aşina olduğu konusunda da farklılıklar vardır. kimliklerden biri diğerinden haberdar olabilir veya olmayabilir. Dissosiyatif kimlik bozukluğu olan kişilerde tipik olarak dissosiyatif amnezi ve sıklıkla dissosiyatif füg görülür.
Depersonalizasyon-derealizasyon bozukluğu. Depersonalizasyon, duyarsızlaşma. Bu, kişinin bedeninden kopmuş olma hissidir. Genellikle “beden dışı” deneyim olarak adlandırılır. Derealizasyon. Bu, dünyanın gerçek olmadığı veya sisli ya da uzak göründüğü hissidir.
Bu bozukluk, kendinizin dışında olma hissini içerir. Eylemlerinizi, duygularınızı, düşüncelerinizi ve benliğinizi bir film izler gibi uzaktan gözlemleyebilirsiniz. Çevrenizdeki diğer insanlar ve nesneler kopuk, sisli veya rüya gibi gelebilir. Zaman yavaşlayabilir veya hızlanabilir. Dünya gerçek dışı görünebilir.
Depersonalizasyon, derealizasyon veya her ikisini birden yaşayabilirsiniz. Son derece üzücü olabilen semptomlar sadece birkaç dakika sürebilir. Ve ya, yıllar boyunca gelip gidebilir.
Dissosiyatif kişilik bozukluğu olan kişilerde başka hangi sorunlar görülebilir?
Dissosiyatif bozukluğu olan kişilerde, bununla ilişkili başka bozukluklar şunlar olabilir:
- Kendine zarar verme veya sakatlama
- İntihar düşünceleri ve davranışları
- Cinsel işlev bozukluğu
- Alkol bağımlılığı ve uyuşturucu kullanım bozuklukları
- Depresyon ve anksiyete bozuklukları
- Travma sonrası stres bozukluğu
- Kişilik bozuklukları
- Uyku bozuklukları
- Yeme bozuklukları
- Baş dönmesi gibi fiziksel semptomlar
- Kişisel ilişkilerde, iş yerinde ve günlük yaşamda büyük zorluklar
Dissosiyatif kişilik bozukluğu nasıl önlenebilir?
- Bir arkadaşınız, doktorunuz, terapistiniz gibi güvendiğiniz bir kişiyle konuşun.
- Belirtileri kendinizde gözlemliyorsanız hemen bir uzmana danışın.
- Ebeveyn destek grupları ve aile terapistleri gibi kaynakları bulmak için yardım isteyin.
- Çocuğunuza travmatik deneyimler yaşatmamak adına sağlıklı bir ebeveynlik tutumları öğrenin.
- Çocuğunuz istismara uğradıysa veya başka bir travmatik olay yaşadıysa, derhal bir doktora görünün. Doktorunuz sizi çocuğunuzun iyileşmesine ve sağlıklı başa çıkma becerileri edinmesine yardımcı olabilecek bir ruh sağlığı uzmanına yönlendirebilir.
Dissosiyatif kişilik bozukluğu tedavisi nedir?
Dissosiyatif bozuklukların tedavisi konuşma terapisi (psikoterapi) ve ilaç tedavisini içerebilir. Dissosiyatif kimlik bozukluğu semptomlarını doğrudan tedavi edecek herhangi bir ilaç bulunmamaktadır. Öncelikle psikiyaristin ve psikoloğun derin gözlemleri gerekir.
Uzun görüşmelerle ve psikiyatrik testlerle tanı koyma sürecinden geçilir. Ardından tedavi sürecinde çeşitli psikoterapi yöntemleri uygulanır. Dissosiyatif bozukluk tedavisi uzun sürebilir. Tedavi zor olsa da, bir çok kişi yeni başa çıkma yolları öğrenir.
Kişililk bozukluğuyla baş etme sayesinde kişi sağlıklı ve üretken bir yaşam sürdürebilir. Ancak bu sürecin zorlu olabileceği ve pes etmemek gerektiği unutulmamalıdır.
Tedavi tipik olarak psikoterapiyi içerir. Terapi, insanların dissosiyatif süreç ve semptomlar üzerinde kontrol sahibi olmalarına yardımcı olabilir. Terapinin amacı, çoklu kimliklerin farklı unsurlarını bütünleştirmeye ve birleştirmeye yardımcı olmaktır.
Terapi, geçmiş travmatik deneyimleri hatırlamayı ve bunlarla başa çıkmayı içerdiğinden yoğun ve zor olabilir. Bilişsel davranışçı terapi ve diyalektik davranışçı terapi yaygın olarak kullanılan iki terapi türüdür. Hipnozun da dissosiyatif kimlik bozukluğu tedavisinde yararlı olduğu bulunmuştur.
Ne zaman doktora gidilmesi gerektiğiyle ilgili şunlar söylenebilir. Dissosiyatif bozukluğu olan bazı kişiler, bunaltıcı veya güvensiz davranışlara maruz kaldığında bir kriz yaşayabilir. Bu belirtilere sahip kişiler en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. İntihar düşüncesi veya davranışı görüldüğü durumlarda da yine sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Dengem dissosiyatif kimlik bozukluğu hakkında nasıl hizmet verir?
Dengemin alanında uzman psikoterapistlere sizlere bir çok ruh sağlığı sorununda hizmet vermektedir. Dissosiyatif bozukluk konusunda da eğitim almış psikologlarımız bu konudaki sorunlarınıza çözümler sunabilir.
Bunun için tek yapmanız gereken web sitemizi ziyaret etmek olacaktır. Psikolog profillerimizi ziyaret ederek kendinize en uygun psikoloğu seçebilirsiniz. Türk psikologlardan Türkçe terapi seçenekleri bulunmaktadır. Dilediğiniz zaman istediğiniz yerden anadilinizde terapi yapmanın tadını çıkarın.
Online terapinin avantajlarından yararlanarak zaman kaybetmeden tedavi sürecinizi psikoloğunuzla birlikte planlayın. Dissosiyatif kişilik bozukluğu belirtilerinin hayatınıza olumsuz etkilerinden kurtulun.
Dengemle ruhunuza iyi bakın!
Diğer Makaleler:
Kaynaklar
Çıkılı Uytun, M., Durmuş, R., & Öztop, D. B. Diagnosis and Differantial Diagnosis of Dissociative Disorder. Journal of Clinical Psychiatry, 17(1), 41-48.
Şar, V., Akyüz, G., Kundakçı, T., Kızıltan, E., & Doğan, O. (2004). Childhood trauma, dissociation, and psychiatric comorbidity in patients with conversion disorder. American Journal of Psychiatry, 161(12), 2271-2276.
Sar, V., Kundakci, T., Kiziltan, E., Yargic, I. L., Tutkun, H., Bakim, B., … & Özdemir, Ö. (2003). The Axis-I dissociative disorder comorbidity of borderline personality disorder among psychiatric outpatients. Journal of Trauma & Dissociation, 4(1), 119-136.